De grondige aanpak van gewrichtsklachten

De grondige aanpak van gewrichtsklachten

Onze levenskwaliteit wordt voor een aanzienlijk deel bepaald door de mate waarin we vlot kunnen bewegen. Helaas worstelen heel wat mensen in onze samenleving dagelijks met gewrichtsklachten en blijken pijnstillers, noch ontstekingsremmers daarbij een duurzame oplossing te bieden. Het goede nieuws is dat we tegenwoordig – zeker als ook ene gezonde voedingswijze wordt aangenomen – met voedingssupplementen op basis van kruiden en nutriënten heel veel mensen op een veilige manier veel meer bewegingscomfort kunnen bieden. Uiteraard op voorwaarde dat aan bepaalde kwaliteitsvoorwaarden wordt voldaan.

Artrose en artritis

Het overgrote deel van de gewrichtsklachten wordt veroorzaakt door artrose. Lang werd dat afgedaan als een slijtageproces van het gewrichtskraakbeen, maar tegenwoordig weten we dat daarbij eerder sprake is van een ‘chronische laaggradige ontsteking’, leidend tot pijn, stijfheid en functieverlies. Bij artrose zijn meestal schitterende resultaten te behalen met voedingssupplementen. Een minderheid van gewrichtsklachten wordt veroorzaakt door artritis, waarbij de ontsteking in het gewrichtskraakbeen (meestal door een auto-immuunziekte) veel agressiever verloopt en sterkere klachten veroorzaakt. Hier kunnen supplementen geen wonderen verrichten, maar vaak wel de ontsteking temperen en de levenskwaliteit verbeteren.

De dubbele aanpak

In de complementaire geneeskunde zijn we tegenwoordig zeer goed gewapend om het gewrichtscomfort te verbeteren, omdat we op twee terreinen gecombineerd kunnen inwerken. Enerzijds kunnen we de ontsteking afremmen en anderzijds kunnen we de degeneratie van het kraakbeen met ‘chondropromotoren’ afremmen of het kraakbeen zelfs in kwaliteit verbeteren. Die eerste benadering berust hoofdzakelijk, maar niet uitsluitend op planten. De tweede benadering wordt vooral ingevuld door voedingsstoffen.

Kruiden/planten

Kurkuma, ontstekingsremmer bij uitstek

Vooral Kurkuma (Curcuma Longa/xanthorrhiza) is niet meer weg te denken uit de fytotherapie als het gaat om op een veilige manier ontstekingsverschijnselen in de gewrichten af te remmen. Ze kan daarbij haar voet zetten naast de reguliere pijnstillers zoals paracetamol en ontstekingsremmers zoals diclofenac en overtreft deze medicijnen sterk qua veiligheidsprofiel. Het is wel zeer belangrijk dat de cucuminoïden goed opgenomen worden. Dit wist men al in de Ayurveda, waarbij kurkumapoeder in een ongeraffineerde olie werd gemengd om een ‘gouden pasta’ op te leveren en waarbij binding van de curcuminoïden met de lecithines uit de olie voor een goede opname zorgde. Voedingssupplementen, waarbij de curcuminoïden gecombineerd worden met lecithine of met andere natuurlijke (!) emulgatoren voor een betere opname, zijn dan ook aanraders. Een sterke aanrader is ook het 100% zuivere en biologische perssap van verse kurkuma, waarbij de ontstekingsremmende curcuminoïden van nature gecombineerd voorkomen met natuurlijke emulgatoren zoals artumeron, de belangrijkste component van de essentiële olie van kurkuma.

Boswellia vult kurkuma goed aan

Ook Boswellia serrata (wierookhars) heeft inmiddels een sterke reputatie opgebouwd als natuurlijke ontstekingsremmer bij gewrichtsklachten. Een aantal studies suggereren dat ze dit vooral doet in combinatie met kurkuma. In plaats van 100% op kurkuma in te zetten (wat bij velen al werkt), kan een synergie van 70% kurkuma en 30% boswellia doorgaans nog betere resultaten opleveren. Het geheim van deze synergie is dat kurkuma sterk het COX-enzym afremt dat aan de basis ligt van veel ontstekingsprocessen en boswellia vooral het LOX-enzym afremt, eveneens een veroorzaker van ontsteking. Let wel, ook hier moet gezorgd worden dat de actieve boswelliazuren goed opgenomen worden, zoals bv door lecithines.

Andere ontstekingsremmende planten

Harpagophytum procumbens (Duivelsklauw) heeft zijn werkzaamheid in klinische studies bewezen. Wel duurt het vaak langer vooraleer de ontstekingsremmende harpagosiden tot merkbaar beter gewrichtscomfort leiden.

Salix alba (Wilgenbast) en Filipendula ulmaria (Moerasspirea) zijn de belangrijkste natuurlijke bronnen van ontstekingsremmende ‘salicylaten’, die verlichting geven bij artrose. De reguliere geneeskunde ontwikkelde op basis daarvan acetylsalicylzuur of ‘aspirine’.

Gember (Zingiber officinale), Katsklauw (Uncaria tomentosa), Zeeden OPC’s (Pinus maritima) en Mariadistel (Sylibum marianum) staan wat in de schaduw van kurkuma en boswellia, maar aangehouden inname daarvan vertaalt zich ook in minder gewrichtspijn.

Ook planten zoals Zwarte bes (Ribes nigrum), Gewone jeneverbes (Juniperis communis), Grote brandnetel/Kleine brandnetel (Urtica diocia/Uritica urens), Ruwe/zachte berk (Betula pendula/pubescens) kunnen nuttig zijn, omdat een ze een zuiverende werking uitoefenen en bv het urinezuurgehalte kunnen verlagen. Dat laatste is vooral nuttig in de preventie en verlichten van jicht (artritis urica).

Voedingsstoffen

Eierschalenmembraan, de optimale synergie

De belangrijkste ‘chondropromotor’, die de kwaliteit van het kraakbeen bevordert en dit doet op de meest duurzame manier, is tegenwoordig eierschalenmembraan. Dit is een natuurlijke en werkzame synergie van de bouwstenen glucosamine, chondroïtinesulfaat, elastine, collageen en hyaluronzuur, die aan een lagere kostprijs en in een mindere dosis (300 mg/dag) dan de verder genoemde glucosamine en chondroïtinesulfaten, het bewegingscomfort bevorderen.

Glucosamine en chondroïtine, de blijvers

Vooraleer er eierschalenmembraan was, werden heel wat mensen geholpen door glucosamine en chondroïtinesulfaten. Vooral als deze chondropromotoren aan de correcte dosis (1500mg en 1200mg, in een ideale 5/4 verhouding) toegediend worden en van een onberispelijke kwaliteit zijn (vegetarische glucosaminesulfaat en dierlijke chondroïtine van farmaceutische kwaliteit), dan helpen zijn vooral de proteoglycanen kwaliteit verbeteren. Dat zijn de structuurelementen die aan kraakbeen zijn elastische eigenschappen geven.

Omega-3, MSM, PEA en enzymen

Naast de hoger vernoemde planten, kunnen ontstekingsverschijnselen in de gewrichten ook met voedingsstoffen getemperd worden:

• Van de ‘visoliën’ EPA en DHA is in verschillende studies al aangetoond dat zij de chronische laaggradige ontsteking aan de basis van veel aandoeningen afremmen (bloedvaten, hersenen, lever, ogen,…). Deze omega-3-vetzuren doen dat ook bij gewrichtsklachten zeker in combinatie met de andere natuurlijke maatregelen die in dit artikel worden aangehaald.
• Ondanks zijn moeilijke naam is MSM of methylsulfonylmethaan niets anders dan een natuurlijke, goede opneembare en zeer veilige zwavelstof. In lagere doses ingenomen, fungeert MSM als een bouwstof die de kraakbeenstructuren (proteoglycanen, collageen) versterkt. Maar in hogere doses ingenomen vanaf 2250mg/dag, oefent MSM ook een niet onbelangrijke ontstekingsremmende en dus pijnstillende werking uit.
• Ook een moeilijke naam voor een eenvoudige en lichaamseigen stof is PEA of palmitoylethanolamide. Deze stof maken we van nature aan bij pijn en ontstekingen. Als supplement ingenomen, kan PEA ook gewrichtsklachten verlichten.
• Soms worden proteolytische (eiwitsplitsende) enzymen ingezet zoals plantaardige enzymen (papïne uit papaja, bromelaïne uit ananas) en dierlijke enzymen (pancreatine, trypsine). Als die in hogere doses worden ingenomen tussen de maaltijden in, helpen ze ontstekingscomlexen in de gewrichten afbreken.

Collageen voeden en versterken

In kwantiteit bestaat het gewrichtskraakbeen vooral uit het structuureiwit collageen (bijna 70%), dat zowel voor sterkte als trekvastbaarheid zorgt. Ook gewrichtsbanden, gewrichtskapsels en pezen bestaan voor een groot deel uit collageen. Er bestaan mogelijkheden om dat collageen te beschermen of in kwaliteit te verbeteren:

• Gehydroliseerde collageen is dierlijk collageen (best van vissen), dat enzymatisch is gesplitst tot zeer kleine en door de mens goed opneembare bouwstenen. Met een dagelijkse inname van minimum van 5 gram kan de mens er zijn lichaamseigen collageen van aanmaken en de gewrichtsstructuren ondersteunen (is ook interessant voor huid, botten, darmen en organen).
• Natief of ongedenatureerd collageen is collageen in zijn natuurlijke, helicoïdale structuur. Die wordt in de darm door de lymfeklieren opgenomen en zorgt voor een ‘orale desensibilisatie’, waarbij het immuunsysteem minder agressief het lichaamseigen collageen in de gewrichten gaat afbreken. Je hebt hiervan amper 40mg per dag van nodig!
• Silicium of kiezelzuur is een belangrijke ‘collageenpromotor’, die als cofactor zorgt voor de aanmaak van volwaardig collageen. Planten kunnen die silicium aanleveren (heermoes, brandneetel, bamboe), maar daar komt de silicium voor onder de vorm van silicaten: lange ketens van orthosiliciumzuur die veel mensen niet kunnen splitsen in de aparte, werkzame orthosiliciumzuur door gebrek aan maagzuur. Een gegrandeerde opname van orthosiliciumzuur wordt geboden door ‘cholinegestabiliseerd orthosiliciumzuur’. Nieuw is ook de ‘bioactieve siliciumdioxide’: deze poreuze vorm van natuurlijke siliciumdioxide bindt zich na inname vlot met water, waardoor er vrije en werkzame orthosiliciumzuur wordt aangemaakt.
• Vitamine C is de belangrijkste vitamine voor de aanmaak van volwaardig collageen. Het is uiteraard in de eerste plaats voldoende van die vitamine C in te nemen via verse groenten en fruit. Maar aanvulling kan met een voedingssupplement: zorg er wel voor die ook begeleidende bioflavonoïden bevat.
• Ook zink en mangaan kunnen de bindweefselstructuren versterken.

In de praktijk: combinaties

In niet al te ernstige gevallen van gewrichtsklachten kan het vaak volstaan om bijvoorbeeld een goed kurkumapreparaat in te nemen. Maar soms is meer nodig: dan kan een optimale combinatie van ontstekingsremmende planten met voedingsstoffen die op de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen inwerken, heel vaak uitkomst bieden.

Bron: Biogezond februari 2022 pag. 8-10